Anne adayları aman dikkat !

Seren Serengil'in başına gelen trajik olay pek çok hamile kadını korkuttu. Gebelik zehirlenmesi nedir, kimler daha fazla risk altında, anne adayları nelere dikkat etmeli, uzmanına sorduk..

Çok ama çok acı bir durum... Ama Seren Serengil'in yaşadığı bu büyük talihsizlikten hem şu an hamile olan hem de çocuk yapmayı düşünen kadınların öğreneceği çok fazla şey var. Gebelik zehirlenmesi denen şey bizi tesadüfen mi buluyor, yoksa biz mi ona davetiye çıkarıyoruz? Doğrusu öğrendiğimde şaşırdım çünkü zehirlenmeyi başlatarak aslında vücudumuz bize şunu söylüyormuş: "Ben hamileliği kaldıramıyorum!" Ama bunu tetikleyen ve anne adaylarının yapması gereken şeyler de var elbette. Kadın Hastalıkları Uzmanı Opr. Dr. Nevzat Melih Gündüz, bu konuda merak ettiğimiz tüm sorulara yanıt verdi...

- Gebelik zehirlenmesi nedir?

- Bu, tamamen vücutta gebeliğe karşı gelen olaylar zinciridir. Gebelik dolayısıyla ortaya çıkar, yani siz bir şey yaparak buna sebep olmazsınız.

- Yani bir anlamda vücut, hamile olmaya tepki veriyor öyle mi?

- Aynen öyle... Çünkü insan vücudu bir tehlike oluştuğunda kendini korumaya yönelik birtakım şeyler yapar. Gebelik zehirlenmesinde de annenin hayatı gebelik nedeniyle tehlikeye girdiğinde ya vücut kendiliğinden doğumu başlatıp bebeğin ölümüne sebep olarak kendini kurtarmaya çalışır ya da biz doktorlar mevcut durumu saptayıp gebeliği sonlandırırız. Biz zamanında müdahale edebilirsek öncelikle annenin hayatını koruyarak, bebeğin de dışarıda yaşayabilmesini kollarız. Ama yapabileceklerimiz pek fazla değil. Çünkü olayın sebebi bebeğin kendisi. Bebek karnında durduğu sürece annenin hayatı tehlikededir ve bu, annenin ölümüne neden olabilir.

- Bu süreçte anne karnında neler oluyor peki, nasıl oluşuyor bu tehlike?

- Çocuğun anneyle bebek arasındaki tüm ilişkisini sağlayan plesantadaki damarların anneden bebeğe geçen kan akımıyla ilgili yarattığı birtakım sorunlar, kötü sonuçlar veriyor. Birincisi; annenin vücudunda dolaşan kandaki proteinler azalıyor ve bu proteinler idrarlar kaybediliyor. İki; annenin tansiyonu yükselmeye başlıyor, üç; annenin kan damarlarında dolaşan sıvı miktarı azalıyor ve bu sıvının büyük bir kısmı da damarların dışına sızıyor ve ödeme sebep oluyor. Bu üç durum hafif de seyredebilir, ağır da... Ama ağır formunda annenin karaciğer enzimlerinde yükselme, kanın pıhtılaşmasına sağlayan 'trombosit' denilen elemanlarında azalma görülüyor. İşte bu noktada vücut alarma geçiyor çünkü trombositlerin azalması, herhangi bir kanama halinde kanamanın durdurulamaması demek. Bu da anneyi ölüme kadar götürebilir.

- O zaman bebeği sezaryenle almak da riskli değil mi?

- Evet çünkü bir ameliyat var orada, çok daha fazla kan kaybedebilir anne...

FAZLA KİLO TETİKLİYOR

- Kaçıncı aydan sonra görülüyor genelde gebelik zehirlenmesi?

- Bu 20. gebelik haftasından sonra başlayıp 36. gebelik haftasına kadar devam edebilir. Ama 28, hatta 25. gebelik haftasından sonra bile bebekler yaşatılabiliyor yeni doğan ünitesi gelişkin hastanelerde. O yüzden gebelik zehirlenmesi kontrol altına alınıp gebelik bu haftalara kadar getirilebilirse, bebeğin de yaşama şansı artıyor.

- Kimler gebelik zehirlenmesi geçirmeye daha yatkın, yoksa tamamen tesadüf eseri mi buluyor bizi?

- Öncelikle daha önce bunu geçiren bir anne adayının ikinci hamileliğinde de böyle bir olayla karşılaşma olasılığı, diğer kadınlara göre çok yüksek. Ama gebelik süresince kontrolsüz kilo alan, kendinde ya da ailesinde şeker hastalığı ve yüksek tansiyon bulunan kadınlar, ayrıca 15 yaşın altında veya 40 yaşın üzerinde gebe kalanlar, zehirlenme yaşamaya daha müsait. Aynı şekilde fazla kiloyla hamile kalmak da çok sakıncalı. 'Anemi' dediğimiz kanama bozukluğu olan kişilerde de gebelik zehirlenmesine daha sık rastlanıyor.

- Peki bir kadın birden fazla kez zehirlenme yaşamışsa en doğrusu anne olmaktan vazgeçmesi midir?

- Bunu söylemek doğru olmaz... En doğrusu, önce ideal sağlıklı durumuna gelip öyle gebe kalması. Fazla kilosu varsa onları vermeli, tansiyonu kontrol altına alınmalı vs. Tüm bunlar yapılırsa risk tamamen ortadan kalkmış olur mu? Hayır! Bazen her şey eksiksiz yapılabilir ama ona rağmen yine bebek kaybedilebilir.

Seyahat etmek sakıncalı

- Gebelik zehirlenmesi teşhisi konan bir anne adayı ne yapmalı?

- Eğer zehirlenme hafif formdaysa sık sık kan tahlili ve muayeneyle yakın takipte olması gerekiyor. Zehirlenme teşhisi konmuş ve ağır ilerliyorsa, o zaman anne herhangi bir erken doğuma karşı çok iyi yoğun bakım ve yeni doğan ünitesi olan bir hastanede yatarak takip edilmeli. Bir bebeği dünyaya geldikten sonra alıp başka bir hastaneye taşımak riski daha da artırır. Gerekirse de anne karnındayken anneyle birlikte taşımak en güvenlisi.

- Hafif formda seyreden bir zehirlenmeyse seyahat edilebilir mi?

- Zehirlenme; anneden bebeğe geçen oksijen ve kan akışında problem olduğunu gösterir. Bir anne adayı ne kadar yorulursa, anneden bebeğe geçen kan ve oksijen de o kadar azalır. Dolayısıyla böyle bir durumda yorucu, yıpratıcı işlerden kesinlikle kaçınmak gerek, hatta dinlenmek en doğrusu.