Doğum izni ne zaman başlar ?

Avukat Olcay Karakuş açıklıyor. 4857 sayılı İş Kanunumuzda kadın işçiler için belirli çalışma kuralları konulmuş ve bazı avantajlar da sağlanmıştır. Çalışma süreleri, doğum ve doğum sonrası izin, süt emzirme izni, kreş ve yuva sağlanması ile sınırlı olduğunu söyleyebiliriz.

Ayrıca, kadın çalışanların doğumdan önce ve sonra çalışmadıkları günler yıllık izin süreleri hesaplanırken çalışılmış gibi sayılmakta, yine çalışma saatleri içinde çocuk emziren kadınların çocuklarına süt vermeleri için belirlenen sürelerde çalışılmış gibi sayılarak kadın çalışanlara avantaj sağlanmış bulunmaktadır.

Kadın çalışanın evlenmesi halinde, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde istifa etmiş olmak koşuluyla istifaya rağmen kıdem tazminatı talep etme hakkı vardır.

Doğum izni

Kadın çalışanlar, doğumdan önceki sekiz ve doğumdan sonraki sekiz hafta olmak üzere toplamda on altı hafta çalıştırılmazlar. Çoğul gebelik var ise doğumdan önceki sekiz haftaya iki hafta daha eklenir.

Kadının sağlık durumu elveriyorsa ve doktorun onayı ile kadın çalışan eğer isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar iş yerinde çalışabilir. Tüm bu süreler çalışanın sağlık durumu, işin özelliği ve doktor raporu ile gerekirse arttırılabilir.

Hamilelik süresince kadın çalışana periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Yine işi ağır ise ve doktor raporu ile daha hafif bir işte maaşından indirim yapılmadan çalıştırılabilir.

İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Süt izni

Kadın çalışanlara bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını çalışan kendisi belirler. Daha önce belirttiğim gibi bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelikte bu hususlar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Örneğin; gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz. Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir.

Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, bir yaşından küçük çocukların bırakılması ve bakılması ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.

Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150 den çok kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması ve bakılması, emziren işçilerin çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt açma yükümlülüğünde olan işverenler yurt içinde anaokulu da açmak zorundadırlar. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.

Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın işçilerin toplam sayısı dikkate alınır.

Kadın işçilerin çocukları ile erkek işçilerin annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş çocukları faydalanırlar.